Szambo czy przydomowa oczyszczalnia ścieków – co wybrać?

Wielu mieszkańców terenów nieskanalizowanych zadaje sobie pytanie, jakie rozwiązanie odprowadzania ścieków jest korzystniejsze? Czy lepiej sprawdzi się zbiornik bezodpływowy, czyli szambo czy może przydomowa oczyszczalnia ścieków?

Zanim podejmiemy decyzję, które z dostępnych rozwiązań jest bardziej opłacalne, należy zadać sobie kilka pytań dotyczących wielkości i położenia działki, warunków gruntowych i wodnych, a także możliwości finansowych. Oba rozwiązania mają swoje wady i zalety.

Zbiornik bezodpływowy – szambo

Zbiornik bezodpływowy, inaczej szambo, służy do zbierania nieczystości ciekłych z domowych urządzeń sanitarnych. Zgodnie z art. 35 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, zbiornik ten powinien mieć szczelne dno, ściany oraz przykrycie z zamykanym otworem do usuwania nieczystości. Ponadto szambo powinno mieć odpowietrzenie wyprowadzone co najmniej 0,5 m ponad poziom terenu, na którym jest osadzone.

Zasada działania zbiornika bezodpływowego jest dość prosta. Odprowadzenie ścieków do szamba odbywa się za pośrednictwem rury kanalizacyjnej łączącej nieruchomość ze zbiornikiem. Szambo musi być regularnie opróżniane przez firmę asenizacyjną, która wywozi nieczystości do stacji zlewnej.

Gdzie znaleźć odpowiednią firmę, która świadczy tego typu usługi na twoim terenie? Najbardziej aktualne informacje o firmach asenizacyjnych znajdują się w bazie firm w aplikacji szambo.online. Można w niej porównać różne oferty i wybrać najkorzystniejszą pod względem terminu wykonania wywozu i jego ceny.

Regulacje prawne dotyczące szamba

Szambo to najpopularniejszy system odprowadzania nieczystości ciekłych, który może być stosowany na niemal każdej działce. Zgodnie z Rozporządzeniem, zbiornik bezodpływowy o pojemności do 10 m3 może być usytuowany w odległości 15 m od studni, 5 m od okien i drzwi budynków mieszkalnych oraz 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi, ciągu pieszego – w przypadku zabudowy jednorodzinnej, zagrodowej lub rekreacji indywidualnej. W uzasadnionych przypadkach, kiedy działka ma niewielkie wymiary i nie pozwala na zachowanie tych odległości, mogą one zostać zmniejszone. Wymaga to uzyskania zgody organu administracyjnego odpowiedzialnego za decyzje o warunkach zabudowy. 

Budowa szamba o kubaturze do 10 m3 nie wymaga uzyskania pozwolenia budowlanego. Właściciel takiego zbiornika musi jedynie zgłosić budowę właściwemu organowi administracji. Brak sprzeciwu ze strony urzędu jest jednoznacznym pozwoleniem na budowę szamba. W zgłoszeniu należy wskazać z jakich materiałów szambo będzie wykonywane, sposób prowadzenia prac oraz termin realizacji.

Po zakończeniu prac, właściciel nieruchomości musi zgłosić do właściwego urzędu miasta bądź gminy posiadanie zbiornika bezodpływowego. W zgłoszeniu należy wskazać adres posesji, na której znajduje się szambo, a także rodzaj i pojemność zbiornika.

Nieco inaczej wygląda sytuacja ze zbiornikiem bezodpływowym o pojemności powyżej 10 m3. Taka instalacja wymaga projektu budowlanego i uzyskania pozwolenia na budowę. Na jego uzyskanie inwestor może czekać nawet dwa miesiące.

Szambo betonowe może być stosowane pod parkingiem lub wjazdem do garażu

Jakie szambo wybrać?

Na rynku dostępne są szamba betonowe i wykonane z tworzywa sztucznego. Te pierwsze są tańsze i bardziej wytrzymałe. Mogą być sytuowane w miejscach, nad którymi mają powstać parkingi czy też podjazdy do garażu.

Szamba wykonane z tworzywa sztucznego są łatwiejsze w transporcie i montażu, ale mają słabszą wytrzymałość. Są też droższe od zbiorników betonowych.

Przydomowa oczyszczalnia ścieków

Alternatywą dla szamba jest przydomowa oczyszczalnia ścieków (POŚ). Jest to system służący do gromadzenia, oczyszczania oraz neutralizacji nieczystości bytowych w gospodarstwie domowym. Ścieki, po oczyszczeniu, mogą być wprowadzone do gruntu lub zbiornika wodnego. Oczyszczalnia ścieków wymaga jednak regularnego serwisowania i wywozu osadów ściekowych.

Zgodnie z Rozporządzeniem założenie przydomowej oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m3/d nie wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, ale zamiar zainstalowania zbiornika na działce należy zgłosić w urzędzie miasta bądź gminy. Brak sprzeciwu ze strony gminy wyrażony w przeciągu 21 dni jest traktowany jak pozwolenie na zainstalowanie przydomowej oczyszczalni ścieków.

Użytkowanie przydomowej oczyszczalni odprowadzającej ścieki do środowiska w ilości do 5 m3/d nie wymaga również pozwolenia wodno-prawnego. Dokument ten jest konieczny w przypadku prowadzenia na posesji działalności gospodarczej.

Kolejnym ważnym aktem prawnym regulującym korzystanie z przydomowej oczyszczalni ścieków jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r., które warunkuje stopień czystości ścieków odprowadzanych z oczyszczalni do wód gruntowych.

Umiejscowienie oczyszczalni na posesji regulują m. in. wspomniane wcześniej Rozporządzenie Ministra Infrastruktury oraz Prawo Wodne. Zgodnie z zapisami, osadnik gnilny i drenaż rozsączający muszą być usytuowane 2 m od granicy działki i 2 m od drogi lub ciągu pieszego, a także 5 m od okien i drzwi budynków mieszkalnych. Odległość osadnika od okien może być zmniejszona jeżeli odpowietrzenie będzie wyprowadzone na wysokości 0,6 m ponad górną krawędzią okien i drzwi.

Odległość osadnika od studni i zbiorników wodnych powinna być nie mniejsza niż 15 m. Drenaż rozsączający musi być zainstalowany 30 m od studni i 3 m od korzeni drzew i dużych krzewów.

Rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków

Wśród dostępnych rozwiązań wyróżnia się trzy rodzaje przydomowych oczyszczalni ścieków – drenażowe, biologiczne i roślinne nazywane również hydrobotanicznymi.

Oczyszczalnia drenażowa

Ten typ oczyszczalni potocznie jest nazywany szambem ekologicznym. Wykorzystuje on drenaż bądź filtr piaskowy lub żwirowy, który rozsącza napływające nieczystości.

Oczyszczalnia drenażowa jest łatwa w obsłudze i charakteryzuje się niską awaryjnością. Wymaga jednak umiejscowienia na dość przepuszczalnym gruncie z niskim poziomem wód gruntowych. Przeszkodą w instalacji tego typu oczyszczalni mogą być również duże odległości od okien i systemów korzeniowych drzew, co wymaga dużej powierzchni działki, na której jest użytkowana.

Oczyszczalnia biologiczna

Ten rodzaj POŚ bazuje na biologicznym rozkładzie nieczystości bytowych na nieszkodliwe dla środowiska związki mineralne. Oczyszczone ścieki mogą być wykorzystane do celów gospodarczych.

Biologiczna oczyszczalnia – w przeciwieństwie do drenażowej – zajmuje mało miejsca i nie wymaga dużej działki. Można ją zamontować na każdym gruncie, bez względu na jego przepuszczalność i poziom wód gruntowych.

Oczyszczalnia hydrobotaniczna 

Do oczyszczania nieczystości bytowych wykorzystuje mikroorganizmy oraz naturalne procesy przyrodnicze, które występują na terenie mokradeł. Proces ten polega na rozsączaniu ścieków przez warstwy roślin, piasku i żwiru oddzielone od pierwotnego gruntu specjalną folią.

Hydrobotaniczna oczyszczalnia nie wymaga specjalnych warunków gruntowych i wodnych choć nie powinna być instalowana na małej działce. Warto jednak pamiętać o tym, że rośliny wykorzystywane podczas oczyszczania ścieków wymagają stanowiska słonecznego i osłoniętego od wiatru.

Oczyszczalnia ścieków wymaga regularnego serwisowania i wywozu osadów ściekowych

Szambo czy przydomowa oczyszczalnia?

Podczas podejmowania decyzji o wyborze szamba lub przydomowej oczyszczalni ścieków należy wziąć pod uwagę wielkość działki, a także warunki gruntowe i wodne.

Ważny jest także czynnik ekonomiczny. Koszt zbiornika bezodpływowego jest zdecydowanie niższy niż zakup i montaż przydomowej oczyszczalni ścieków. Trzeba jednak pamiętać, że koszty eksploatacji szamba są zdecydowanie wyższe i wiążą się z regularnym wywozem nieczystości przez firmę asenizacyjną. W przypadku czteroosobowej rodziny średnia częstotliwość wywozu nieczystości z szamba to raz w miesiącu.

Koszt instalacji przydomowej oczyszczalni to wydatek rzędu kilkunastu tysięcy złotych, ale koszt inwestycji powinien zwrócić się w przeciągu kilku lat. POŚ nie wymaga bowiem częstego opróżniania; wystarczy 1-3 razy w roku odpompować osad  z osadnika. Wysoką cenę zakupu rekompensują niski koszt eksploatacji i wygoda użytkowania.