Kontrola szamb to jeden z gorętszych tematów w tym roku. Nowelizacja przepisów prawnych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej spowodowała, że właściciele posesji posiadających szamba i przydomowe oczyszczalnie ścieków zadają sobie szereg pytań. Czy urzędnicy mają prawo kontrolować mieszkańców? Co sprawdzają kontrolerzy? Jakie dokumenty należy przygotować i w jaki sposób odbywa się kontrola wywozu nieczystości ciekłych?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, w przeciągu najbliższych miesięcy gminy muszą wykonać ewidencję wszystkich zbiorników bezodpływowych (szamb) oraz przydomowych oczyszczalni ścieków. Kolejnym krokiem jest kontrola regularności wywozu ścieków z posesji. Gminy mają czas do sierpnia 2024 roku na zakończenie kontroli. Za niedopełnienie tego obowiązku samorządom grożą wysokie kary finansowe. Karę grzywny zapłacą również właściciele nieruchomości, które nie są podłączone do kanalizacji oraz Ci, którzy utrudniają przeprowadzenie kontroli.
Czy gmina może kontrolować szamba?
9 czerwca 2022 roku Sejm znowelizował ustawę Prawo Wodne. Był to kolejny krok wdrażający unijną dyrektywę Rady 91/271/EWG, która dotyczy systemu oczyszczania ścieków komunalnych. Wprowadzone zmiany pozwalają m.in. usprawnić monitorowanie i kontrolowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków.
Głównym celem zmian jest zapewnienie wysokiej jakości oczyszczania ścieków z posesji, które nie są podłączone do kanalizacji. Nowela usprawnia system ewidencjonowania zbiorników bezodpływowych, a także wprowadza procedury sprawozdawcze dla gmin. Te ostatnie są ściśle związane z Krajowym Programem Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK), który określa stopień realizacji wdrażania dyrektywy ściekowej.
W związku z wprowadzonymi zmianami na gminach ciąży obowiązek sprawozdawczy w zakresie ewidencji wszystkich zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków, a także kontrola wywozu nieczystości ciekłych.
Ewidencja szamb
W 2023 po raz pierwszy na gminy został nałożony obowiązek uzupełnienia i uszczegółowienia ewidencji wszystkich szamb i przydomowych oczyszczalni ścieków znajdujących się na ich terenie. W związku z tym, urzędnicy proszą mieszkańców o wypełnienie deklaracji, w których wskazują, czy są podłączeni do kanalizacji, czy też nie. W kolejnym kroku właściciele nieruchomości muszą określić, czy na swojej posesji mają zbiornik bezodpływowy, czy przydomową oczyszczalnię ścieków.
Roczne sprawozdanie przygotowywane przez gminy musi zawierać również liczbę zawartych umów na odbiór nieczystości. Obowiązek posiadania takiej umowy wprowadziła nowelizacja ustawy Prawo wodne.
Zaktualizowane przepisy rozszerzyły zakres definicji nieczystości ciekłych. Zgodnie z art. 2 Ustawy, są to ścieki gromadzone przejściowo w zbiornikach bezodpływowych lub osadnikach w instalacjach przydomowych oczyszczalni ścieków. Zawarcie umowy z firmą asenizacyjną dotyczy więc wszystkich mieszkańców, którzy nie są podłączeni do systemu kanalizacyjnego, również posiadaczy przydomowych oczyszczalni ścieków.
Na przygotowanie sprawozdania rocznego składanego do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska i dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej PGW Wody Polskie, gminy mają czas do 30 kwietnia 2024 roku. Niewypełnienie tego obowiązku będzie skutkować nałożeniem kary grzywny w wysokości 50 tys. zł.
Gminy coraz chętniej korzystają z narzędzi informatycznych usprawniających wykonywanie nowych obowiązków sprawozdawczych i kontrolnych. Przykładem jest oprogramowanie Monitoring Ścieki Polskie, które umożliwia szybką i łatwą ewidencję nieruchomości posiadających szamba i przydomowe oczyszczalnie ścieków oraz pomaga w planowaniu i przeprowadzaniu kontroli.
Kto musi posiadać szambo?
Zgodnie z art. 5 Ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, właściciel nieruchomości ma obowiązek przyłączenia jej do istniejącej sieci kanalizacyjnej. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować nałożeniem wysokiej kary finansowej.
W sytuacji, kiedy budowa sieci kanalizacyjnej jest nieuzasadniona z powodów ekonomicznych bądź technicznych, właściciel nieruchomości jest zobowiązany zainstalować szambo lub przydomową oczyszczalnię ścieków.
Jak wygląda kontrola szamba?
Przygotowanie sprawozdania zawierającego szczegółową ewidencję zbiorników to jeden z dwóch nowych obowiązków gminy. Drugim jest kontrola mieszkańców gminy.
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nakłada na samorządy obowiązek przeprowadzenia kontroli właścicieli nieruchomości, które nie są podłączone do kanalizacji. Dotyczy to zarówno właścicieli szamb, jak i przydomowych oczyszczalni ścieków.
W ramach kontroli, gminy będą sprawdzać, czy właściciele posesji, na których są zbiorniki bezodpływowe lub przydomowe oczyszczalnie ścieków mają podpisane umowy z firmą asenizacyjną na wywóz nieczystości ciekłych.
Poza tym urzędnicy sprawdzają rachunki za wywóz nieczystości z szamba. Kontrola regularności wywozu ścieków dotyczy również wywozu osadów ściekowych z przydomowych oczyszczalni ścieków. O tym, jak często należy wywozić nieczystości decyduje gmina. Często stosowaną praktyką jest wywożenie ścieków z szamba co najmniej dwa razy w roku, a z przydomowej oczyszczalni ścieków przynajmniej raz w roku.
Aby ułatwić i przyspieszyć pracę urzędnikowi, możesz skorzystać z aplikacji szambo.online. Wygodnie przechowasz w niej dokumenty niezbędne w przypadku kontroli – umowy oraz rachunki za wywóz ścieków.
Dodatkowo, w ramach kontroli gospodarowania nieczystościami ciekłymi, urzędnicy mogą sprawdzić stan zużycia wody i porównać go z ilością wywiezionych ścieków.
Kontrole mogą być realizowane we właściwym urzędzie miasta i gminy, w formie wezwania mieszkańca do przekazania kopii stosownych dokumentów. W przypadku powstania wątpliwości, gmina może podjąć decyzję o przeprowadzeniu kontroli w terenie.
Czas na przeprowadzenie kontroli samorządy mają do sierpnia 2024 roku. Kolejne kontrole na terenie gminy będą przeprowadzane co dwa lata.
Kto kontroluje szamba?
Do przeprowadzenia kontroli właścicieli szamb uprawnieni są pracownicy urzędów miasta i gminy, którzy powinni posiadać stosowne upoważnienia. Kontrolę usług wywozu nieczystości mogą również przeprowadzić funkcjonariusze Straży Miejskiej.
Za utrudnianie przeprowadzenia kontroli, w tym odmowę okazania umowy bądź rachunków za regularny wywóz nieczystości ciekłych, grożą kary finansowe w wysokości do 5 000 zł.
Przeprowadzone kontrole mogą również skutkować karą grzywny za niepodłączenie nieruchomości do sieci kanalizacyjnej w miejscach, gdzie ona istnieje.
Zainstaluj aplikację szambo.online i przechowuj wszystkie dokumenty potrzebne do kontroli w jednym miejscu.
Sprawdź, jakie inne korzyści daje nasza aplikacja.
